OVER HET ALBUM KLIPDRIFT VAN DDN

KLIPDRIFT

DICHTERS DANSEN NIET

NIEUW AMSTERDAM  ISBN 9023410815

62 blz. € 19,90

Klipdrift is een overrompelende ervaring: muziek, spoken word, sferische collages, klankexperimenten en messcherpe audiocollages wisselen elkaar in hoog tempo af.

De gedichten van Van Duijnhoven spelen zich vaak af in de onderbuik van Europese steden, aan de rafelranden van het gezichtsveld. En altijd gaan ze over de verlokkingen van de liefde, de slijtageslag van het hedendaagse leven en de onvermijdelijk naderende dood. Fred dB geeft met zijn intelligente en subtiele soundscapes de gedichten van Van Duijnhoven een wonderschone gelaagdheid.

dichtbundel met CD

muziek en mixage Fred dB, tekst en stem Serge van Duijnhoven

De pers over KLIPDRIFT:

‘Gedichten lezen is nogal eens een saai tijdverdrijf, maar door de fenomenale soundscapes van dj Fred dB krijgen de woorden een nieuwe dimensie. Inventief, intrigerend en erg muzikaal. Aanrader – ook voor de ongeletterde luisteraar.’ – Menno Visser in VPRO’s 3voor12 (‘Luisterpaal’)

‘Auf der Bühne ist “Klipdrift“ eine eindrucksvolle Performance: sie verbindet moderne Poesie mit experimentellen Rhythmen und Klängen – Lyrik für alle Sinne.’ – Poetry On The Road, Bremen

KLIPDRIFT – het dichten gaat door

Over de grenzen van de poëzie  |

http://www.jan-dejong.nl/recensieduijnhoven.htm

DOOR JAN DEJONG

Vader vertelt: “Nee, toen ík nog jong was, toen had je pas echt goeie muziek. Met teksten die zo op de literatuurlijst konden.” Typisch zo’n opmerking van een verzuurde bijna-bejaarde die het verleden verheerlijkt en de waarheid daarbij met aristocratische nonchalance met zijn eigen verbeelding laat optrekken? Niet helemaal. Want hoewel ik het oordeel over mijn eigen zuurgraad graag aan mijn critici overlaat, dat van die liedjes voor de lijst is toch heus waar. Voor mijn eindexamen Engels had ik in 1972 welgemoed alle teksten van het album Imagine van John Lennon laten noteren. De ex-Beatle stond met zijn poëzie broederlijk naast de gouwe ouwe van Robert Browning en W.H. Auden.

Het idee dat liedjes en poëzie niks met elkaar te maken hebben, dateert van het eerste kwart van de 17^de eeuw. Al in 1623 bleek het Groot Liedboek van Bredero onverkoopbaar, terwijl de dichter na zijn dood, nog maar vijf jaar daarvóór, door zowat de gehele literaire elite bezongen en betreurd werd.

Daarna is het nooit meer goedgekomen. Ook in 1972 niet, toen mijn leraar Engels (waarschijnlijk uit nieuwsgierigheid) over zijn poëtische hart streek. Leraren Nederlands zijn doorgaans nog rechter in de leer. Of het nou om Boudewijn de Groot gaat, om De Dijk of om Acda en De Munnik, er komen géén liedjes op de lijst. En laat ik eerlijk zijn: daar hebben ze in veruit de meeste gevallen nog gelijk in ook. Zeker als ze, net als ik, poëzie beschouwen als een manier om je eigen grenzen te verleggen. Want als literatuur aan moet sluiten bij de “belevingswereld”, dan kun je er net zo goed meteen mee ophouden. Een beetje belevingswereld laat zich thuis, op straat, op het voetbalveld of in het café immers veel duidelijker zien dan in de schone letteren. Nee, die belevingswereld, dat is de dood in de pot. Dat is meteen ook de belangrijkste reden waarom liedjes niet op de lijst horen: veel te veel belevingswereld.

Maar het kan ook andersom. Dichters, goeie dichters vaak, die met hun gedichten langs prettig gevulde zalen trekken, alwaar gedichten, muziek en theater tot één mooi poëtisch werk samensmelten. Jules Deelder kan het. Remco Campert ook. Net als Simon Vinkenoog met Spinvis. En voor een hoop jongere dichters is optreden vaak de meest natuurlijke manier om met hun teksten een publiek te bereiken.

Voor Serge van Duijnhoven bijvoorbeeld. Samen dj Fred de Backer vormt hij al enkele jaren het succesvolle duo Dichters Dansen Niet. De teksten van Van Duijnhoven zijn soms ingetogen, soms expressief, soms beeldend, soms akelig rechtstreeks, soms lelijk, soms mooi. Maar altijd stemmen ze tot nadenken. Altijd wekken ze verwondering of verontrusten ze. En altijd zijn ze nog niet afgelopen als ze uit zijn (wat misschien wel het belangrijkste kenmerk van goede poëzie is). Een voorbeeld:

zelfportret zonder ik

de geheimagenten van mijn bewustzijn

schaduwen mijn brein

wie bepaalt er wie de vijand is?

degene die zich in mijn naam

verbasterd heeft van tegenpartij

(‘en-e-my’) tot die ene-in-mij

twee wezens uit hetzelfde nest

ontstaan; mijn lichaam blijkt

bestand. Mijn verstand

gaat kopje-onder

in het gistende moeras

van het handjevol verwanten

dat ik was

Deze tekst is het eerste deel van een langer gedicht, dat eindigt met de regels ‘mijn bloed / verdraagt mij / niet’. Een beetje poëzielezer weet hier natuurlijk wel weg mee. De uitvoering op de bijgevoegde cd, voegt echter nog iets toe. Geen interpretatie, dat zou te makkelijk zijn. Maar wel een soort van onrust, veroorzaakt door een jazzachtige bassolo die de tekst niet stuurt, maar ook niet volgt. Het effect is een beetje (een beetje!) te vergelijken met Remco Campert die zijn gedicht ‘Lamento’ voorleest op de cd Campert van saxofonist Benjamin Herman.

Maar Van Duijnhoven bewandelt met zijn gedichten ook andere muzikale wegen. Zoals in ‘Loop ik langsheen het leven’ (stevige beat), ‘Tot slot het einde’ (zwaar aangezette romantiek, net te fout om slecht te zijn) of ‘No more chains’ (gebaseerd op een thema van Ali Haurand). Zijn verleden als rapdichter (Eindhalte Fantoomstad, een samenwerkingsverband met ‘echte’ rapper Def P) heeft hij hiermee definitief achter zich gelaten. De gedichten uit Klipdrift zijn in de eerste plaats gedichten. Daarna is er de muziek die versterkt, buigt, of uit balans brengt. En daarmee de poëzie boven zichzelf doet uitstijgen, zodat geen literatuurlijst er zich meer voor hoeft te schamen. Zoals voor:

blanco

(in memoriam Freddy de Vree)

 

In mijn droom schrik ik wakker

onder een brug stroomt een borrelend

kwik. Ik hijg. Koel en zilver is je hand

die me bedreigt; je zwijgt. Streep

door mijn keel. Geel mijn gezicht

je trilt rondom mij zoals de hitte

aan monumenten kleeft

stuwt je adem door mijn longen

het is nooit kil nooit donker als je lacht

de sloepen varen met op de plecht

het oog van Osiris. Avond

je slaapt. Althans je adem

lijkt op slaap, en je slapen

op sneeuw. […]

‘Blanco’ gaat hierna nog twee bladzijden door. Maar het punt is gemaakt. Klipdrift geeft lezers en luisteraars de ruimte. Soms met stevige, eenduidige expressie (zoals in ‘Schelddicht’), maar vaker met teksten waarmee nog lekker wat te worstelen valt. Zeker voor mensen die druk bezig zijn hun weg te vinden.

Dichters Dansen Niet live in Cafe Espirit Amsterdam, Boekennacht maart 2009. Opnamen: Gabriel Kousbroek – gaapmedia Amsterdam.

Luister ook:

 

Live versie van de klassieker NO MORE CHAINS! van jazzlegende Ali Haurand, uitgevoerd in The Sugarfactory Amsterdam op 12 mei 2005 – met Ali Haurand op bas, Uli Sobotta op eufonium, Bosz de Kler op accordeon, Fred dB (mix) en Serge van Duijnhoven (stem). Te vinden als slotnummer op het album KLIPDRIFT (Nieuw Amsterdam 2007).